Mülakatta Sorulmaması Gereken Sorular
İlk olarak Yaş.
Yasalar gereği iş kanununa göre 16 yaşından küçük bir çocuk işçiyi işe alınması yasaktır. Bir çocuk işçiyi işe alarak yasak ihlali olabilme tahminine göre olabileceği ihtimaline göre şüphe arz ediyorsanız bunu adaya o zaman sormalısınız. Ama böyle bir şüphe durumu oluşmamışsa karşımızdaki rencide edici bir soru ile karşı karşıya kalabilir . Ama aklınızda yeterli bir şekilde şüphe oluştuysa, bu olayda yaşanılan durum kişinin yaşının çalışmak için yeterli olduğunu öğrenmek üzere kanıt isteyebilirsiniz. Bu çok aykırı bir durumdur.
Tutuklanma Kaydınız var mı ?
Bana göre sormaması gereken bir soru. Zaten bilgisayar ortamında resmi kayıtlar mevcut. Ayrıyetten bu sorulan soru bazı ülkelerde yasak olduğu olabiliyor. Nereden bile bilirsiniz ki belki işlenen suçların sayısı oldukça yüksek ülkelerde bile bu sorulamayabilir. Fakat öyle bir olağan durum varsa ve iş başvuru yapan adayın tutukluluk ile ilgili resmi kaydından dolayı işe kabul edilmediği yazmak için tamamen işin pozisyonla alakalı bir durum gerekçeniz olması gerekmektedir.
İflas etme ve kredi sorunları.
Ülkemiz de böyle bir olağan durumla ilgili oluşmuş yasa yok ama Amerika’da olan bir kurumsal şirkette çalışacaksanız ve başvuru yapacaksanız Federal İflas Yasasında bulunan yasalar temel alınarak ona göre ayrım yapılması oldukça illegal bir durum olduğunu gösterir. Bu sebepden dolayı hiçbir zaman gelen adaya iflas ve kredi olan durumu sormayın. Bütün kredi soruları Adil Kredi Raporlama Yasasına uymalıdır.
Ülkemizde de böyle bir soru sormanın işe alımla çok alakası olduğunu düşünmüyorum. Hepimiz para kazanmak için iş arıyoruz ve para kazanmak için çalışıyoruz.
Aynı Ülkenin Vatandaşı Olma.
Yine Amerika’da olan i bir yasa veya yapılan yönetmelik olmadıkça iş başvurusunda bulunan adaylara ABD vatandaşı olup olmadıklarını soramazsınız. Çünkü bu Göçmen Reformu ve Kontrol Yasası gereğince ayrımcılık sayılıyor. Adaylara Birleşik Devletler ‘de çalışıp çalışamayacaklarını sormaya yetkiniz var. Bundan ötesi yok. Keşke tüm ülkeleri kapsayan bir uygulama olsa.
Sürücü belgesi var mı ?
İş pozisyonu gerektirmediği sürece bu soruyu sormaktan kaçının çünkü istatistik olarak düşünüldüğünde bu engelli olan bireyleri en baştan elemenize neden olabilir. Ofis çalışanına ehliyetin var mı demek gerçekten saçma.
Acil durum da iletişime geçilmesi.
Başvuru sırasında sorulan sorular arasında gerçekten en gereksizidir ve hiç anlayamadığım, mantığıma sığdıramadığım bir sorudur. Yer altında çalışmıyorsanız acil durum için telefon vermenin nedeni ne olabilir?
Yabancı dil beceriniz var mı ?
Türkçe ye hakimiyeti ve aksanı ile ilgili sadece iş için gerekli ise sorun yoksa ırk ayrımcılığı olarak algılanabilir.
Kilo-boy-fiziksel yetenekler.
Ayrımcı olabilir. İşin gerektirdiğine odaklanmak önemlidir, kişinin fiziksel karakterlerine değil.
Evlilik durumu-isim değişikliği-eş-çocuk.
Bunlarla alakalı herhangi bir soru özellikle kadına karşı ise ayrımcılık olarak algılanabilir. Hiçbirinin işle bir ilgisi yok.
Irk, renk, din, cinsiyet ve ırk.
Anayasamız bu bilgileri ortaya çıkarabilecek sorular sormayı yasaklar; reddedilen adaylar bu sorulardan herhangi biri başvuru sürecinde yer aldıysa ayrımcılıktan dolayı dava açabilir.
Eski asker/ askeri kayıtlar.
Ordu ile ilgili kişinin geçmişine dair genel sorular sadece eğer iş gereği ise veya işle ilgili nedenler var ise sorulabilir.